تبرید
تبرید به هر تحولی که در آن حرارت گرفته می شود می گویند . به شاخه ای از علم که در آن به کاهش و ثابت نگه داشتن دمای یک ماده یا فضا ،در دمایی پایین تر از دمای محیط پرداخته می شود تبرید اطلاق می گردد . به بیان دیگر در تحول تبرید ، حرارت از جسم سرد شونده ای گرفته شده و به جسم دیگری که دمایی کمتر از جسم سردشونده دارد منتقل می گردد ، لذا در تحول تبرید هم گرمایش و هم سرمایش وجود دارد و فقط نحوه استفاده از سیستم ، آن ها را از یکدیگر متمایز می سازد .
تبرید به وسیله یخ
سالیان دراز ، یخ به طور متداول به عنوان مبرد به کار میرفت و تا همین اواخر تنها وسیله مورد استفاده در یخچال های خانگی و تجاری کوچک بود . حرارت وارده به فضا از منابع حرارتی مختلف ، با ایجاد جریان های کنوکسیونی در فضای سرد شونده موجب ذوب یخ می گردد. هوا در برخورد بامواد و دیوارهای فضا ، به وسیله حرارت هدایت شده از آن ها گرم و منبسط می گردد و با حرکت به طرف بالا به هنگام عبور از یخ ، حرارت خود را به یخ منتقل می نماید و سرد می شود .
به این ترتیب هوای سرد شده به فضای پایین سردخانه جریان می یابد ، دوباره حرارت جذب کرده و سیکل را تکرار می کند .در این یخچال ها در انتقال حرارت از دیوار های گرم و مواد انبار شده برای ذوب یخ ، هوا به صورت عامل انتقال حرارت عمل می کند . برای اطمینان از جریان کافی هوا بایستی یخ را در نزدیکی بالای یخچال قرارد اد و برای ایجاد مسیرهای مستقیم و بدون مقاومت در مقابل جریان هوا ، از تیغه بندی مناسبی استفاده نمود . همچنین برای جمع کردن آب حاصل از ذوب یخ ، بایستی در زیر محفظه ظرفی قرار داده شود .
یخ دارای معایب ویژه ای است که استفاده از آن را به عنوان مبرد محدود می سازد . مثلا هنگام استفاده ازیخ، دسترسی به دماهای پایین که در بیشتر کاربردهای تبرید لازم هستند غیر ممکن است معمولا حداقل دمایی که از ذوب یخ می توان به دست آورد صفر درجه سانتی گراد می باشد . لکن در بعضی موارد با فزودن کلریدسدیم یا کلرید کلسیم و ایجاد مخلوط انجامد ، می توان دمای ذوب یخ را تقریبا تا C˚20- نیز پایین آورد .
معایب تبرید با یخ
از دیگر معایب واضح تبرید با یخ نیاز به دفع آب حاصل از ذوب آن و حجم زیاد یخ است که اقتصادی نیست و نامناسب می باشد عیب خیلی مهم استفاده از یخ به عنوان مبرد، مشکل کنترل شدت تبرید می باشد که ثبات دما درفضای سرد شونده را با مشکل مواجه می سازد.
چون شدت جریان حرارت با سطح جانبی یخ و اختلاف بین دمای فضا و دمای وذوب یخ نسبت مستقیم دارد ، با کاهش سطح جانبی یخ در اثر ذوب شدن تدریجی ، شدت جذب حرارت کاهش می یابد و در صورتی که شدت تبرید به حدی کاهش می یابد که حرارت با همان شدت ورود به فضا از آن گرفته نشود دردمای فضا افزایش خواهد یافت .
علیرغم معایب فوق ، در بعضی از کاربردهای تبرید مکانیکی از جمله نگه داری سبزیجات تازه ، ماهی و مرغ به منظور آبدارماندن و حفظ طعم از یخ استفاده میشود که در این صورت آن ها را در قالب های یخ بسته بندی و حمل می نمایند از یخ برای تزیین و خنک کردن نوشابه ها و … نیز استفاده میشود.
لزوم استفاده از عایق های حرارتی
در تبرید چون حررات همواره از محل گرمتر به محیط سردتر منتقل می شود ، به طور پیوسته جریان حرارتی بین دو محیط ذکر شده برقرار می باشد و برای جلوگیری از آن معمولا محل سرد شونده را به وسیله عایق حرارتی از محیط جدا می کنند .
3)حرارتی که باید از جسم سردشونده وروردی گرفته شود تا دمای آن به دمای سردخانه برسد .
4)حرارت حاصل از کار افراد ، موتور ها ، لامپ ها و سایر وسایل گرمازای داخل سردخانه.
سیستم تبرید تراکمی تبخیری
اجزا اصلی دیاگرام یک سیستم تراکمی تبخیری ساده عباتند از :
- اواپراتور که سطح تبدل حرارتی لازم برای انتقال حرارت از فضا یا محصول را به مبرد تبخیر شونده فراهم می نماید
- لوله مکش که بخار کم فشار را از اواپراتور به مکش کمپرسور انتقال می دهد .
- کمپرسور که بخار را از اواپراتور مکیده و دما و فشار آن را به حدی افزایش میدهد که بتواند با عامل تقطیر معمولی تقطیر شود
- لوله گاز داغ یا تخلیه که بخار پرفشار و با دمای زیاد را از خروجی کمپرسور به کندانسور می رساند
- کندانسور که سطح تبادل حرارتی لازم برای انتقال حرارت از بخار مبرد گرم به عامل تقطیر را فراهم می نماید
- مخزن ذخیره مایع که مایع تقطیر شده را ذخیره می نماید و جریان و جریان ثابتی از مایع مورد نیاز را به اواپراتور برقرار می کند
- لوله مایع که مبرد مایع را از مخزن ذخیره به کنترل کننده ماده مبرد می رساند
- کنترل کننده ماده مبرد که مقدار مناسبی از مبرد را به اواپراتور می رساند و فشار آن را طوری کاهش می دهد که مایع بتواند در دمای پایین مورد نظر تبخیر شوند .